Banka Kredisi ile Sabit Kıymet Alımları

1. Giriş

İşletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmek için yaptıkları yatırımlar çoğu zaman kredi ile finanse edilmektedir. Kredi kullanımı beraberinde faiz ve benzeri finansman giderlerini doğurur. Muhasebe uygulamalarında bu giderlerin hangi koşullarda maliyete eklenip eklenmeyeceği, gerek finansal raporlama gerekse vergilendirme açısından önem taşımaktadır. Özellikle taşıt ve sabit kıymet alımlarında ilk yıl faizlerinin maliyete eklenmesi, kanunen zorunludur ve bu durum işletmeler için seçimlik bir hak değildir.

2. Mevzuat Ne Diyor?

Vergi Usul Kanunu’nun 270. maddesinde, iktisadi kıymetlerin maliyet bedeline dahil edilmesi gereken unsurlar arasında “iktisapla ilgili faiz ve benzeri giderler” açıkça sayılmıştır¹. Bu hüküm, özellikle ilk yıl için geçerli olup, aktife alınan varlıkların edinim sürecinde katlanılan faizlerin doğrudan gider yazılmasını engeller.

Ayrıca, aynı kanunun 272. maddesi amortisman uygulamasına esas maliyet bedelinin, varlığın işletmeye hazır hale gelinceye kadar yapılan tüm harcamaları kapsaması gerektiğini vurgulamaktadır². Buna göre taşıt veya makinenin kredi ile alımı halinde, ilk yıl faiz gideri doğrudan maliyete eklenmek zorundadır.

Buna karşılık, aktife alındığı yılı izleyen dönemlerde ortaya çıkan faiz ve kur farkı giderleri için işletmelere tercih hakkı tanınmıştır. İlgili giderler, ya maliyete eklenebilir ya da doğrudan gider yazılabilir³.

3. Uygulamanın Önemi

İlk yıl faizlerinin maliyete eklenmesi, işletmelerin mali tablolarında varlıkların gerçeğe uygun değerinin yansıtılmasını sağlar. Eğer bu faizler doğrudan gider yazılsaydı:

• Varlıkların defter değeri eksik gösterilecekti,

• Dönem giderleri gereksiz yere şişecek,

• İşletmenin kârı olduğundan düşük, dolayısıyla vergi matrahı da hatalı hesaplanacaktı.

Bu nedenle, uygulama sadece teknik bir muhasebe düzenlemesi değil, aynı zamanda finansal raporlamanın doğruluğunu artıran bir hukuki zorunluluktur.

4. Örnek Uygulama

4.1. Taşıt Alımı

Bir işletme, Ocak 2025’te 1.000.000 TL bedelle bir taşıtı banka kredisi kullanarak satın almıştır. İlk yıl faiz gideri 120.000 TL’dir.

• Araç maliyeti: 1.120.000 TL

• Faiz doğrudan gider yazılamaz, maliyete eklenir.

Muhasebe Kaydı:

254 Taşıtlar              1.120.000  
      300 Banka Kredileri            1.000.000  
      102 Bankalar                      120.000  

4.2. Sabit Kıymet Alımı

İşletme, Mart 2025’te 2.000.000 TL bedelli bir makineyi krediyle satın almıştır. İlk yıl için ödenen faiz 200.000 TL’dir.

• Makine maliyeti: 2.200.000 TL

Muhasebe Kaydı:

253 Tesis, Makine ve Cihazlar     2.200.000  
      300 Banka Kredileri                  2.000.000  
      102 Bankalar                            200.000  

5. Sonuç

Kredi ile finanse edilen taşıt ve sabit kıymetlerde ilk yıl faizlerinin maliyete eklenmesi, Vergi Usul Kanunu’nun açık hükümleriyle zorunlu kılınmıştır. Bu düzenleme, işletmelerin hem mali tablolarının güvenilirliğini hem de vergilendirme sürecinde doğruluğu sağlamaktadır. Dolayısıyla muhasebe kayıtlarında, aktife alınan varlıkların ilk yıl faizlerinin giderleştirilmesi değil, maliyet bedeline eklenmesi gerektiği unutulmamalıdır.